หากพูดถึงเครื่องรางสายล้านนาโดยเฉพาะเรื่องเสน่ห์แล้ว ก็ต้องยกหน้าที่ให้ อิ่น เพราะเป็นที่นิยมเสาะเเสวงหามาครอบครองกันทุกครัวเรือน ด้วยคุณวิเศษของอิ่นนั้นเกินจะบรรยายได้ แต่ที่แน่ ๆ เรื่องเสน่ห์เมตตามหานิยมนั้นเยี่ยมยอด ด้วยลักษณะทางรูปแบบและเอกลักษณ์ของอิ่นจึงเป็นที่สนใจพิเศษโดยเฉพาะชายหาญ ล้านนาทั้งหลายที่ชอบเสาะแสวงหาอิ่นมาใว้กับตัว อิ่นมีรูปแบบลักษณะเป็นรูปหญิงชายยืน หรือ นั่ง กอดกันโดยหันหน้าชนกัน ยกตัวอย่างคาถาอิ่น (กอดคอแยงอ้อมแอ้ม จูปปากแก้มจ๋านจ๋า ) มีตำนานของอิ่นมากมายหลายแห่งต่างกันไปตามภูมิภาค แต่เดิมนั้นไม่มีไครทราบได้ว่าอิ่นนั้นมีต้นกำเนิดมาจากไหน บางท่านว่ามาจากธิเบตและรับความเชื่อเรื่องศักติว่าหญิงชายเสพสมกันจะทำให้ เกิดสิ่งมีชีวิต การมีชายหญิงร่วมกัน เป็นตัวแทนของการเกิด การงอกงาม และ ความสมดุล (หยิน หยาง) และเชื่อสืบต่อกันเข้ามาทางพม่า บางท่านว่าเป็นการสร้างเพื่อระลึกถึงหญิงชายคู่แรกของโลกมนุษย์ ตากะสัง ยายสังกะสี (หากข้อมูลตรงนี้ผิดพลาดประการใดขอผู้รู้แนะนำและชี้แนะด้วย) บางท่านว่าเป็นเทพบนสวรรค์ที่ไม่ยอมห่างกัน ไม่ยอมแยกจากกัน มีตำนานของอิ่นมากมาย คนล้านนาเชื่อว่าการที่ได้มีอิ่นไว้บูชาจะทำให้มีคนเมตตารักไคร่ มีไว้กับบ้านเรือน จะทำให้คนในบ้านหลังนั้นครอบครัวนั้นรักไคร่กันหากมีไว้บูชากับตัวเราก็จะทำ ให้มีเสน่ห์ อุดมสมบูรณ์ไปด้วยโชคลาภ ข้าวของเงินทองไหลมาเทมา อิ่นจึงเป็นที่นิยมตั้งแต่ในอดีตมาจนถึงปัจจุบัน ตอนนี้อิ่นยังได้รับความนิยมอย่างไม่เสื่อมคลาย แต่ทุกวันนี้ เรื่องราวของอิ่นยังมีผู้รู้อยู่น้อยนักไม่ว่า เรื่องน้ำมันอิ่น การสร้างอิ่น คาถาอิ่น การใช้อิ่น ข้อมูลเรื่องอิ่นนี้เป็นข้อมูลทางงานวิจัยที่ผมทำอยู่จึงถือโอกาสนำผลงาน วิจัยนี้มาลงไว้ให้ศีกษาและเข้าใจ ในเรื่องราวของอิ่นมากขึ้น

สิ่งที่นำมาสร้างอิ่น

ไม้ เช่น ไม้มะยม ไม้รัก ไม้คูณ ไม้มะรุม ไม้งิ้วดำ งาช้าง  โดยเฉพาะงากระเด็นกาฝากไม้มงคลต่าง ๆ

โลหะ เงิน ทอง นาก สำริด

ดิน เจ็ดป่าช้า เจ็ดท่า เจ็ดกลางใจเมือง

ผงยา มวลสารต่าง ๆ

อัญมณี

ขนาดของอิ่น

อิ่น มีหลายขนาดซึ่งก็อยู่กับความต้องการใช้ประโยชน์ของเจ้าของอิ่น ถ้าจะทำไว้บรรจุตลับนวดก็ทำไว้ขนาดเล็กประมาณข้อนิ้วก้อย ส่วนใหญ่จะนิยมแกะอิ่นให้มีขนาดเล็กนิยมแช่น้ำมัน และแช่นวดไว้ อิ่นขนาดใหญ่นิยมมีไว้บูชาตามบ้าน ร้านค้า เปลี่ยนแปลงไปตามยุคสมัย

ทำไมอิ่นต้องแช่ในน้ำมัน

อม อิ่นเหย อิ่นจันแดง อิ่นแก้ว อิ่นแสง กรูจักเอาน้ำมันอิ่นทา ลูบหน้า……..คาถาอิ่นทางล้านนาหลายบทจะหนีไม่พ้นคำที่กล่าวถึงน้ำมันเพราะ อิ่นนั้นต้องคู่กับน้ำมันมาแต่โบราณ อิ่นกับน้ำมันจึงขาดกันไม่ได้ การใช้อิ่นที่ถูกต้องนั้นคือใช้น้ำมันที่แช่อิ่นมาทาตัวเรา ถึงจะให้เกิดผลดีทางเสน่ห์เมตตามหานิยม แต่หากจะมีพกไว้ติดตัวธรรมดาก็ย่อมได้ แต่หากเป็นอิ่นสายล้านนาจริง ๆ จะใช้แช่น้ำมันเท่านั้น และจะใช้แต่น้ำมันแตะตัวออกบ้านก็เสมือนพกอิ่นไปด้วยเช่นกันเวลาแตะน้ำมันทา ก็ต้องท่องคาถาอิ่นไปด้วย