ตะกรุดโทนครูบาสม2ดอกนี้ความยาว.......นิ้ว ตะกรุดดอกแรกความจริงตะกรุดชนิดนี้แต่ก่อนทางร้านจะเรียกว่าตะกรุดมหาอุด แต่ว่าฟังแล้วไม่ค่อยไพเราะ เลยเรียกชื่อใหม่ว่าตะกรุดไชยเบงชร(ชินบัญชร) ตามคาถาบทแรกที่ท่านลงในตะกรุดดอกนี้     ตะกรุดโทนไชยเบงชร(ชินบัญชรสมเด็จพุทธจารย์โต)ดอกนี้ โดยครูบาสมได้จารอักขระล้อมพระพุทธเจ้าไว้ว่า " รัตนังปุระโตอะสิ นะ อุดนะอัตนะ..........สันตะรังโก๋อ่ะ โม อุดนะอัตนะ..........สันตะรังโก๋อะ พุทธ อุดนะอัตนะ.........สันตะรังโก๋อะ ธา อุดนะอัตนะ..........สันตะรังโก๋อะ ยะ อุดนะอัตนะ..........สันตะรังโก๋อะ นะโม........นะมะพะธะจะพะกัสสะ อุธงปะจะอะอะนะระสะธงสะนะ.......... ซึ่งจะเห็นได้ว่าคาถาที่ลงตะกรุดนี้จะมี2บท คือบทแรกขึ้นต้นเป็นคาถาหัวใจไชยเบงชร(หัวใจชินบัญชร)หรือบางทีเรียกว่าฟ้าฟีกและตาลหิ้น ตามตำนานเจ้าหนานทิพย์ช้างที่ใช้คาถาบทนี้ ทดสอบความขลัง โดยท่องคาถาบทนี้แล้วขึ้นไปอยู่บนยอดต้นตาล ให้ทหารยิงเท่าไหร่ก็ไม่โดนเจ้าหนานทิพย์ช้าง ยิงจนต้นตาลปลายด้วนหรือล้านนาเรียกปลายหิ้น คาถาบทนี้ที่ครูบาล้านนาตั้งแต่ครูบาศรีวิชัยก็ใช้คาถานี้ และครูบาอื่นๆก็นิยมใช้คาถาบทนี้มาก โดยจะลงยันต์แบบคาถาหรือเป็นตารางยันต์ก็มี พุทธคุณใช้ในทางกันภัยจาก ฟ้า ฝน ลมพายุและแคล้วคลาด  ส่วนบทที่สองเป็นคาถามหาอุดตำราเมืองน่าน ที่ครูบาสมนำมาลงในตะกรุดชนิดนี้ด้วย จะใช้ในทางมหาอุด    

         ยันต์12มหาชัยหรือไชยะสงครามนั้นมีทั้ง 8ลูก 12ลูก 20ลูก แต่ละอย่างก็ใช้สำหรับคนในระดับแตกต่างกันไป หากเป็นไพร่ คนสามัญชนใช้8ลูกใช้คุ้มครองเฉพาะตัว สำหรับแม่ทัพนายกองใช้12ลูกใช้คุ้มครองทหารได้ทั้งกองทัพ 20ลูกใช้สำหรับเชื้อพระวงศ์หรือกษัติย์คู่บารมี ซึ่งยันต์นี้ถิอว่าเป็นยันต์เอกของเมืองน่านเลยทีเดียว แต่น่าเสียดายที่คนรู้จักน้อยเนื่องจากว่าไม่ค่อยมีใครนำมาเผยแพร่ข้อมูล ดีที่ครูบาสมวัดเมืองรามได้นำยันต์นี้มาไว้ที่เหรียญของท่านและได้สร้างไว้ในตะกรุด โดยตะกรุด12มหาไชยะสงครามฯนั้น  ตะกรุด12มหาไชยะสงครามหลวงของครูบาสม วัดเมืองราม เป็นแบบ12ดอกและแบบโทน การสร้างตะกรุด12มหาไชยะสงครามหลวงครูบาสมแบ่งได้ดังนี้

  1.แบบเป็นตะกรุดโทนดอกเดียว โดยนำยันต์ทั้ง12ลูกมาจารลงบนแผ่นทองแดงแผ่นเดียวแล้วทำเป็นตะกรุดโทน(แบบโทนจะมีการวางยันต์ไม่เหมือนกัน จะวาง2แบบ จะทำให้มีตะกรุดโทน12มหาไชยมี2แบบ )และ  

   2.เป็นแบบ12ดอก โดยแบบนำยันต์12มหาไชย12ลูกจารลงบนแผ่นทองแดง1ลูกต่อ1ดอก โดยแบบ12ดอกนี้จะแยกลักษณะออกมาอีกดังนี้            

       -แบบทองแดงเปลื่อยจะมีทั้งเป็นแบบเรียงตะกรุดเป็นคู่ๆรวม6คู่12ดอกและ(ค่อนข้างหายาก)            

       -แบบทองแดงเปลื่อยเรียงแบบเรียงต่อกัน(เรียงเดียว)ทั้ง12ดอก   

     ปัจจุบันตะกรุด12มหาไชยแบบเปลื่อย จะมีของสำนักอื่นๆในจังหวัดน่านที่มีการสร้างกัน ดังนั้นหลายคนไปเข้าใจผิดว่า ถ้าเห็นตะกรุด12มหาไชยแบบเปลื่อย12ดอกแล้วเป็นของครูบาสมหมด ที่จริงไม่ถูกต้องแน่นอน แต่มีวิธีการดูว่าตะกรุด12ดอกแบบเปลื่อยสายครูบาสมกับของสำนักอื่นๆมีวิธีการแยกแยะได้อย่างไร(แต่ทางร้านไม่ขอเปิดเผย)                -แบบทองแดงมีเชือกไนลอนพันจะมีลักษณะเดียวคือแบบเรียงต่อกัน ปัจจุบันยังไม่มีของสำนักอื่นๆสร้าง จะเล่นง่ายสุด  ส่วตะกรุด12มหาไชยะสงครามหลวงดอกนี้ ความยาวจะสั้นกว่าดอกอื่นเพราะตะกรุด12มหาไชยะสงครามหลวง ดอกยาวจะวางยันต์แบบ3x4 ดอกจะยาวม้วนจะไม่หนา ส่วนดอกสั้นจะวางยันต์6x2 ดอกจะสั้นแต่ม้วนหนา (ให้รู้คร่าวๆพอ จริงๆต้องลงลึกไปอีก) เส้นนี้เชือกที่ใช้คล้องสีขาวถักแบบเปียสวยงามครับ